logo Duurzamer Tilburg Duurzamer Tilburg

Circulair (ver)bouwen

In Tilburg willen we naar een circulaire samenleving in 2045. We verbruiken nu met elkaar te veel materialen die we ook kunnen hergebruiken. Ook kunnen we zorgen dat producten langer meegaan of eenvoudiger te repareren zijn. Ondernemers kunnen ons daarbij helpen. Bijvoorbeeld door circulaire producten te ontwikkelen. Of reststromen uit te wisselen voor het maken van producten. Of om herbruikbare grondstoffen en producten in te zetten.

Voor het circulair bouwen volgt de gemeente Tilburg de principes van de nieuwe bouwnorm ‘Het Nieuwe Normaal’ (HNN). We passen de manier waarop we gebouwen ontwerpen, bouwen en beheren aan op duurzaamheid, circulariteit en veerkracht. Om zo minder afval te creëren, grondstoffen zo efficiënt mogelijk te gebruiken en te zorgen dat materialen hergebruikt kunnen worden. We hebben jouw hulp hierbij nodig. Zo zorgen we er samen voor dat onze omgeving een fijne plek blijft om te wonen en te ondernemen, ook voor de generaties na ons.

De principes van het Nieuwe Normaal

Het Nieuwe Normaal legt de nadruk op het ontwerpen van gebouwen met een circulair gedachtegoed. Dit betekent dat architecten en ontwerpers rekening houden met verschillende aspecten. 

Waar kun je rekening mee houden?

Gebouwen worden zo ontworpen dat componenten eenvoudig kunnen worden gedemonteerd en hergebruikt, in plaats van volledig te worden gesloopt. Dit bevordert het behoud van waardevolle elementen, installaties en materialen voor toekomstig hergebruik.

Elk materiaal dat wordt gebruikt in de (per BIM ‘as built’ vastgelegde) constructie wordt gedocumenteerd in een 'materialenpaspoort', waarin de herkomst, samenstelling en verwachte technische levensduur worden vastgelegd. Dit vergemakkelijkt de traceerbaarheid en hergebruikmogelijkheden van materialen. 

Gebouwen worden ontworpen met het oog op een lange levensduur en aanpasbaarheid. Het Nieuwe Normaal moedigt aan tot flexibele constructies die gemakkelijk aanpasbaar zijn aan veranderende behoeften, waardoor sloop en afval, als ook operationele reserveringen en kosten worden geminimaliseerd. 

Duurzame energiebronnen en energiezuinige systemen zijn integrale onderdelen van Het Nieuwe Normaal. Het streeft naar energieneutrale of zelfs energieproducerende gebouwen door het gebruik van hernieuwbare energiebronnen en verbeterde isolatie. 

Het concept omvat een geïntegreerde aanpak waarbij alle betrokken partijen in de bouwketen, van ontwerpers tot leveranciers en bouwbedrijven, samenwerken om circulaire principes te bevorderen en toe te passen. 

Het Nieuwe Normaal pleit voor het monitoren en evalueren van de prestaties van gebouwen op het gebied van circulaire doelstellingen, zoals hergebruik van materialen, energieverbruik en milieueffecten, om continu verbeteringen te stimuleren. 

Checklist circulair (ver)bouwen

Als je aan de slag gaat met circulair bouwen, houdt bij het ontwerp en proces dan rekening met de volgende punten. 

  1. Ontwerp een object van functionele uitmuntendheid, schoonheid en inspiratie 
  2. Ontwerp met de volgende gebruikscycli van gebouw, materialen en elementen in gedachten 
  3. Gebruik voor alle aspecten van bouw, exploitatie en hergebruik zo veel als mogelijk hernieuwbare energiebronnen 
  4. Gebruik alleen gezonde materialen en technieken (vermijd toxines, koste wat het kost)  
  5. Gebruik alleen materialen die ofwel volledig recyclebaar zijn, dus liefst ‘mono-materialen’, of biologisch afbreekbaar zijn 
  6. Gebruik bio-based materialen en oplossingen alleen als hun toepassing in de bouwindustrie op een aanzienlijk niveau schaalbaar is 
  7. Optimaliseer het gebruik van secundaire materialen en elementen 
  8. Gebruik alleen droge verbindingen, indien mogelijk (niet lassen, verlijmen of gieten) 
  9. Vermijd waar mogelijk hybride materialen en composieten 
  10. Beschouw water als een kwetsbare grondstof en houd haar in circulatie
  11. Ontwerp modulair en zo generiek als praktisch haalbaar is, voor optimale toekomstbestendigheid, flexibiliteit en hergebruik / herbestemming 
  12. Bevorder off-site bouw, die zowel de toekomstige aanpasbaarheid als de uiteindelijke restwaarde positief beïnvloed 
  13. Geef de voorkeur aan gedecentraliseerde, lokale oplossingen voor energie en water 
  1. Breng in kaart hoe de meerkosten van circulaire ontwerpkeuzes zich vertalen naar verlaagde kosten in beheer van het pand. 
  2. In het hele proces wordt gebruikt gemaakt van BIM (bouwinformatiemodellering). 
  3. Alle materialen en elementen moeten worden gelabeld voor de relevante productparameters en daarmee voorzien van een unieke identiteit. 
  4. Een gebouwenpaspoort moet zo zijn geconstrueerd dat het alle kwalitatieve en kwantitatieve informatie zoals hierboven vermeld bevat, gekoppeld aan de feitelijke positie van elk element in de BIM, met gebruikmaking van dezelfde (bijvoorbeeld op IFC gebaseerde) unieke ‘identifier’. 
  5. De BIM-paspoortcombinatie (BPC) ondersteund het fysieke en financiële vermogensbeheer en zal bij elke wijziging in het gebouw en haar samenstelling moeten worden aangepast of herzien op zesmaandelijkse of jaarlijkse basis. 
  6. De BPC moet zodanig worden ingericht dat deze rechtstreeks interacteert met door leveranciers geleverde informatie, dit zal de volledigheid optimaliseren en de aannames met betrekking tot de verwachte functionele restwaarde versterken. Het gebruik van opendata standaarden is hier essentieel. 
  7. De BPC moet zodanig worden ingericht dat deze rechtstreeks aansluit op het huidige en toekomstige landelijke handelsplatforms voor secundaire materialen (zoals het Circular Building Platform). Dit zal toekomstig secundair gebruik optimaliseren en meer zekerheid verschaffen omtrent verwachte functionele restwaarde aan het einde van het gebruik. Het gebruik van open standaarden is ook hier essentieel, om de integriteit en ontsluiting van relevante informatie door de gehele keten en gebruikscycli te waarborgen.
  8. Naast een montageaanleiding stel je de eis aan iedere leverancier een demontageaanleiding te leveren, die aangeeft hoe het element te allen tijde van de gebruiksduur weer te demonteren is.

Contact

Heb je nog vragen? Neem dan contact op met je accountmanager van de gemeente Tilburg. Je vindt de contactgegevens van jouw accountmanager op deze kaart.

Download hier de flyer met tips

Meer informatie

Ben je benieuwd wat je nog meer kunt doen om circulair te ondernemen? Bekijk dan deze websites: