Quirijnstok

Inge is sinds 1,5 jaar betrokken als projectleider bij PAW. “Terugkijkend, was de start 4 jaar geleden onhandig. Er kwam subsidie vanuit Den Haag om de huizen van bewoners van het gas af te krijgen. De gemeente wilde snel schakelen en bewoners laten meeprofiteren. Een belangrijke stap werd in de haast vergeten: wilden de woningbezitters dit ook? Je huis is zo persoonlijk. Je bepaalt zelf wel wat er wanneer wel of niet gebeurt en hoeveel je er aan uitgeeft. Het wantrouwen nam toe. Het was ook nog eens in een tijd die heel anders is dan nu met de energiecrisis. De grootste les is om vanaf het begin in gesprek te gaan en te blijven met de bewoners. De wijsheid vind je niet in het stadhuis, maar in de wijk.”  

Cijfers en feiten

Inge: “Zo’n 60 tot 70% van de projecten is gelukt. Een mooi voorbeeld is de Mozartflat. Die is volledig van het gas af. Daarmee staat de VvE-aanpak inmiddels ook landelijk op de kaart. De rest is zeker niet mislukt. 24 woningen zouden volledig elektrisch worden in het ambitieuze plan. De bewoners gingen niet akkoord. Maar ze hebben zelf wel gezamenlijk gekozen voor dakisolatie. Harde cijfers over de afgelopen 4 jaar, zou het programma echt te kort doen.” Maaike: “Daar ben ik het volledig mee eens. Het heeft al zoveel op gang gebracht. 1,5 jaar geleden kwam niemand op mijn spreekuur. Dat voelde wel eens zinloos. Tegenwoordig heb ik niet eens meer de tijd om mijn laptop open te klappen”, lacht ze. “Bewoners vragen mijn advies, zoeken bevestiging of willen uitleg bij een offerte. Ik heb een technische achtergrond en kan ze gratis onafhankelijk advies geven. Ik ben betrouwbaar en zeg het ook als ik iets niet weet. Ik leg niets op en ga altijd uit van de wensen en mogelijkheden van de bewoners. Zij bepalen wat ze wel of niet willen doen aan hun huis. Je merkt nu dat mond tot mond reclame werkt. Fijn dat ik de komende tijd kan doorgaan met het inloopspreekuur en de huisbezoeken.” 

Leerzaam

“De oorspronkelijke plannen om van het gas af te gaan, maakten plaats voor een andere koers: zoveel mogelijk energie besparen”, vertelt Björn. “En dat is ook goed, want het is niet voor niets een proeftuin, een leerproces. De inzet van Maaike blijkt een groot succes. Maar ook zaken die anders uitpakten, zijn waardevolle lessen om van te leren. Toen 4 jaar geleden de nieuwe wet voor een asbestverbod op de valreep niet doorging, verviel daarmee de noodzaak tot het vervangen van daken. En daarmee de koppel-kans om meerdere maatregelen tegelijk aan te pakken voor 200 woningen. De gemeente vroeg bewoners toen om mee te denken over alternatieven voor aardgas. Zij wilden graag waterstof. Dat bleek uit allerlei onderzoeken geen haalbare kaart voor particuliere woningen. Er waren weinig alternatieven die op korte of middellange termijn door te voeren waren. Lastig, want je creëert wel verwachtingen. Die gesprekken zijn achteraf gezien te vroeg gevoerd. Daarnaast maakte de coronatijd het er niet makkelijker op om inwoners te bereiken. Wat werkt wel en wat niet, hoe bereik je je doelgroep en hoe voorkom je teleurstellingen bijvoorbeeld. Het zijn belangrijke leermomenten die waardevolle informatie opleveren. Niet alleen voor Tilburg, maar voor alle gemeenten in Nederland.”

Bouwen aan vertrouwen

Inge: “Vertrouwen moet je verdienen. Het verleden kunnen we niet terugdraaien. En daarom ben ik blij dat we kunnen blijven bouwen aan vertrouwen. Luisteren naar wat bewoners nodig hebben. Met die input kunnen we bruggen bouwen naar de wijkuitvoeringsplannen en aansluiten bij wat er leeft in de wijk en inspelen op wat er specifiek nodig is.” Maaike: “Jezelf continu letterlijk laten zien in de wijk is heel belangrijk. Daarom ben ik ook steeds bij allerlei bijeenkomsten en acties in de wijk. Zo groeit het vertrouwen van mensen. In december nodigden we bewoners uit op mijn inloopspreekuur. Voor een kop koffie en een tijdschakelaar om te besparen op je energierekening. De schakelaars waren niet aan te slepen.” Inge: “Naast andere acties in de wijk zoals warmtescans, de energiesafari en burendag, hebben we ook een website en nieuwsbrieven. En afgelopen jaar maakten we een live uitzending die als webinar is terug te vinden op de website. Zo proberen we zoveel mogelijk mensen te bereiken en te inspireren.”   

Nieuwsgierig

Inge is benieuwd wat bewoners er nu zelf van vinden als ze terugblikken. “Ik begrijp de vragen en het gevoel van onzekerheid over wat de toekomst brengt en welke maatregelen het allerbeste zijn. Die wijsheid heeft niemand in pacht in deze snel veranderende wereld. Isoleren is overigens altijd heel goed. We hebben als gemeente een belangrijke rol als richting aangever; mensen bewust maken van de noodzaak en mogelijkheden tot verduurzamen. Wat zijn de drempels voor mensen om nog geen stappen te kunnen zetten? Als we dat weten, dan kunnen we er ook iets mee. We hebben die input echt nodig. Daarom hoop ik dat nog veel meer bewoners van zich gaan laten horen. Ze zijn altijd welkom voor een kop koffie en een gesprek. In de tussentijd zijn we ook volop in gesprek met 3 VvE’s om de 200 woningen waar Bjorn het eerder over had, alsnog verder te kunnen helpen om van het gas af te gaan.” 

Handige handjes

Vele handen maken licht werk, dat bleek ook tijdens de actie met de Handige Handjes. Leerlingen van de praktijkschool uit de buurt zijn onder leiding van hun mentor klusjes gaan doen bij bewoners thuis, zoals led verlichting ophangen. “Dat was voor beide partijen natuurlijk best spannend”, vertelt Inge. “Maar de leerlingen zijn met open armen ontvangen. Het project is zeker voor herhaling vatbaar. Hulp vanuit de wijk is zoveel krachtiger. Het gaat over herkenbaarheid en nabijheid. Daarom hebben Maaike en ik ons aanbod ook onder de aandacht gebracht bij ContourdeTwern en Humanitas. Door samen te werken kun je veel meer bewoners helpen. We ontdekken door te doen. En die ervaringen delen we met alle gemeenten via de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) en de PAW-contacten. De ervaringen in Quirijnstok dragen zo zeker bij aan het slagen van de landelijke uitdaging. Goed voorbeeld doet goed volgen.”