Quirijnstok

Quirijnstok is sinds eind 2018 een voorbeeldwijk: samen met buurtbewoners werkt de gemeente aan energiezuinige woningen. Tot en met 2022 kreeg Quirijnstok extra steun van het rijk, vanuit het programma Proeftuin Aardgasvrije Wijken. 

Duurzaamheidsmakelaar Maaike Wolfs blijft in 2023 in de wijk. Iedere vrijdagochtend is zij van 9 tot 12 uur aanwezig in 't Hazennest, Kreverplein 27. Zij geeft gratis energieadvies op maat.
Lees meer over Maaike en maak een afspraak.

In 2019 zijn voorbeeldprojecten gestart om woningen te verduurzamen. Waar mogelijk benutten we kansen om woningen nu al aardgasvrij te maken. Doel van dit project is ervan te leren. De ervaringen benutten we in andere wijken én andere gemeenten.

Terugblik: Bouwen aan vertrouwen in Quirijnstok

Alle woningen en andere gebouwen in Nederland moeten in 2050 van het gas af. Met het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) wil de overheid leren hoe dat te realiseren is. 66 zogenoemde proeftuinen of voorbeeldwijken zijn bedoeld om van te leren. Sinds 2018 is Quirijnstok een van die voorbeeldwijken. Projectleider Inge van Beek, duurzaamheidsmakelaar Maaike Wolfs en tot voor kort opdrachtgever Björn Hanzen blikken terug op de afgelopen 4 jaar. 

Lees verder in het onderstaande uitklapblok (je klapt het uit door op het +-je te klikken).

Inge is sinds 1,5 jaar betrokken als projectleider bij PAW. “Terugkijkend, was de start 4 jaar geleden onhandig. Er kwam subsidie vanuit Den Haag om de huizen van bewoners van het gas af te krijgen. De gemeente wilde snel schakelen en bewoners laten meeprofiteren. Een belangrijke stap werd in de haast vergeten: wilden de woningbezitters dit ook? Je huis is zo persoonlijk. Je bepaalt zelf wel wat er wanneer wel of niet gebeurt en hoeveel je er aan uitgeeft. Het wantrouwen nam toe. Het was ook nog eens in een tijd die heel anders is dan nu met de energiecrisis. De grootste les is om vanaf het begin in gesprek te gaan en te blijven met de bewoners. De wijsheid vind je niet in het stadhuis, maar in de wijk.”  

Cijfers en feiten

Inge: “Zo’n 60 tot 70% van de projecten is gelukt. Een mooi voorbeeld is de Mozartflat. Die is volledig van het gas af. Daarmee staat de VvE-aanpak inmiddels ook landelijk op de kaart. De rest is zeker niet mislukt. 24 woningen zouden volledig elektrisch worden in het ambitieuze plan. De bewoners gingen niet akkoord. Maar ze hebben zelf wel gezamenlijk gekozen voor dakisolatie. Harde cijfers over de afgelopen 4 jaar, zou het programma echt te kort doen.” Maaike: “Daar ben ik het volledig mee eens. Het heeft al zoveel op gang gebracht. 1,5 jaar geleden kwam niemand op mijn spreekuur. Dat voelde wel eens zinloos. Tegenwoordig heb ik niet eens meer de tijd om mijn laptop open te klappen”, lacht ze. “Bewoners vragen mijn advies, zoeken bevestiging of willen uitleg bij een offerte. Ik heb een technische achtergrond en kan ze gratis onafhankelijk advies geven. Ik ben betrouwbaar en zeg het ook als ik iets niet weet. Ik leg niets op en ga altijd uit van de wensen en mogelijkheden van de bewoners. Zij bepalen wat ze wel of niet willen doen aan hun huis. Je merkt nu dat mond tot mond reclame werkt. Fijn dat ik de komende tijd kan doorgaan met het inloopspreekuur en de huisbezoeken.” 

Leerzaam

“De oorspronkelijke plannen om van het gas af te gaan, maakten plaats voor een andere koers: zoveel mogelijk energie besparen”, vertelt Björn. “En dat is ook goed, want het is niet voor niets een proeftuin, een leerproces. De inzet van Maaike blijkt een groot succes. Maar ook zaken die anders uitpakten, zijn waardevolle lessen om van te leren. Toen 4 jaar geleden de nieuwe wet voor een asbestverbod op de valreep niet doorging, verviel daarmee de noodzaak tot het vervangen van daken. En daarmee de koppel-kans om meerdere maatregelen tegelijk aan te pakken voor 200 woningen. De gemeente vroeg bewoners toen om mee te denken over alternatieven voor aardgas. Zij wilden graag waterstof. Dat bleek uit allerlei onderzoeken geen haalbare kaart voor particuliere woningen. Er waren weinig alternatieven die op korte of middellange termijn door te voeren waren. Lastig, want je creëert wel verwachtingen. Die gesprekken zijn achteraf gezien te vroeg gevoerd. Daarnaast maakte de coronatijd het er niet makkelijker op om inwoners te bereiken. Wat werkt wel en wat niet, hoe bereik je je doelgroep en hoe voorkom je teleurstellingen bijvoorbeeld. Het zijn belangrijke leermomenten die waardevolle informatie opleveren. Niet alleen voor Tilburg, maar voor alle gemeenten in Nederland.”

Bouwen aan vertrouwen

Inge: “Vertrouwen moet je verdienen. Het verleden kunnen we niet terugdraaien. En daarom ben ik blij dat we kunnen blijven bouwen aan vertrouwen. Luisteren naar wat bewoners nodig hebben. Met die input kunnen we bruggen bouwen naar de wijkuitvoeringsplannen en aansluiten bij wat er leeft in de wijk en inspelen op wat er specifiek nodig is.” Maaike: “Jezelf continu letterlijk laten zien in de wijk is heel belangrijk. Daarom ben ik ook steeds bij allerlei bijeenkomsten en acties in de wijk. Zo groeit het vertrouwen van mensen. In december nodigden we bewoners uit op mijn inloopspreekuur. Voor een kop koffie en een tijdschakelaar om te besparen op je energierekening. De schakelaars waren niet aan te slepen.” Inge: “Naast andere acties in de wijk zoals warmtescans, de energiesafari en burendag, hebben we ook een website en nieuwsbrieven. En afgelopen jaar maakten we een live uitzending die als webinar is terug te vinden op de website. Zo proberen we zoveel mogelijk mensen te bereiken en te inspireren.”   

Nieuwsgierig

Inge is benieuwd wat bewoners er nu zelf van vinden als ze terugblikken. “Ik begrijp de vragen en het gevoel van onzekerheid over wat de toekomst brengt en welke maatregelen het allerbeste zijn. Die wijsheid heeft niemand in pacht in deze snel veranderende wereld. Isoleren is overigens altijd heel goed. We hebben als gemeente een belangrijke rol als richting aangever; mensen bewust maken van de noodzaak en mogelijkheden tot verduurzamen. Wat zijn de drempels voor mensen om nog geen stappen te kunnen zetten? Als we dat weten, dan kunnen we er ook iets mee. We hebben die input echt nodig. Daarom hoop ik dat nog veel meer bewoners van zich gaan laten horen. Ze zijn altijd welkom voor een kop koffie en een gesprek. In de tussentijd zijn we ook volop in gesprek met 3 VvE’s om de 200 woningen waar Bjorn het eerder over had, alsnog verder te kunnen helpen om van het gas af te gaan.” 

Handige handjes

Vele handen maken licht werk, dat bleek ook tijdens de actie met de Handige Handjes. Leerlingen van de praktijkschool uit de buurt zijn onder leiding van hun mentor klusjes gaan doen bij bewoners thuis, zoals led verlichting ophangen. “Dat was voor beide partijen natuurlijk best spannend”, vertelt Inge. “Maar de leerlingen zijn met open armen ontvangen. Het project is zeker voor herhaling vatbaar. Hulp vanuit de wijk is zoveel krachtiger. Het gaat over herkenbaarheid en nabijheid. Daarom hebben Maaike en ik ons aanbod ook onder de aandacht gebracht bij ContourdeTwern en Humanitas. Door samen te werken kun je veel meer bewoners helpen. We ontdekken door te doen. En die ervaringen delen we met alle gemeenten via de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) en de PAW-contacten. De ervaringen in Quirijnstok dragen zo zeker bij aan het slagen van de landelijke uitdaging. Goed voorbeeld doet goed volgen.”    

Wat er in 2022 gebeurde

De gemeente hielp in deze wijk woningeigenaren om een eerste duurzame stap te zetten. De inwoners van Quirijnstok mochten meedenken over de plannen voor de wijk. De meeste projecten bleken een succes.

‘Handige handjes’ voor inwoners Quirijnstok

In Quirijnstok loopt een bijzonder project. Leerlingen van het Praktijkcollege in Tilburg helpen inwoners uit de wijk bij het installeren/aanbrengen van energiebesparende artikelen. Van tochtstrips tot radiatorfolie, deze ‘handige handjes’ kunnen het allemaal.

Energiebesparing

Er is een bewonersavond geweest waar inwoners aan konden geven wat voor energiebesparende artikelen ze in hun woning willen. De gemeente en duurzaamheidsmakelaar Maaike Wolfs zorgen dat de leerlingen van het Praktijkcollege Tilburg de spullen thuis komen installeren/aanbrengen.

Webinar zonnepanelen

In juni hebben we een webinar georganiseerd over zonnepanelen. Wil je meer informatie over de installatie van zonnepanelen? En alles wat hierbij komt kijken?

Heb je nog vragen over de installatie van zonnepanelen, dan kun je die altijd stellen aan Jeroen van Rozendaal.

Duurzaamheidsmakelaar

Speciaal voor Quirijnstok is er sinds 2021 een duurzaamheidsmakelaar: Maaike Wolfs. Zij helpt woningeigenaren in de wijk met:

  • gratis energieadvies op maat voor de woning;
  • verwijzing naar buurtgenoten die ervaringen willen delen;
  • tips voor subsidies en betrouwbare leveranciers.

Elke vrijdagochtend houdt Maaike inloopspreekuur in het Hazennest, Kreverplein 27. Van 9 tot 12 uur kun je bij haar terecht met al je vragen, bijvoorbeeld over isolatie of zonnepanelen. Interesse in een onafhankelijk advies of bespaartips? Neem contact met haar op via de aanmeldknop!

Verenigingen van Eigenaren (VvE)

De gemeente ondersteunt ook Verenigingen van Eigenaren (VvE). Het VvE Transitie Centrum Brabant (VTCB) is het eerste aanspreekpunt voor alle VvE's in de gemeente Tilburg. Heb je vragen over het verduurzamen van de VvE? Neem dan contact op met het VTCB. Meer informatie vind je op de website van het VTCB.

Voorbeelden van VvE's die verduurzamen

Mozartflat

In de Beethovenlaan en Offenbachstraat kozen 18 huiseigenaren voor een eerste, grote maatregel: drie van de vier huizenblokken kregen in 2020 een geïsoleerd dak. In 2021 is de VvE Mozartflat met in totaal 256 woningen volledig aardgasvrij gemaakt. Tegelijk is groot onderhoud uitgevoerd en is betonrot aangepakt. De bewoners genieten bijna van comfortabele, energiezuinige en toekomstbestendige woningen. Naar verwachting wordt alles in dit najaar 2022 afgerond. 

Lees de ervaringen van Mozartflat-bewoners Jaap en Dimph in het interview op deze website.

Aardgasvrije wijken

De voorbeeldprojecten in Quirijnstok maken deel uit van het programma 'Proeftuin Aardgasvrije Wijken' van de Rijksoverheid. Met dit programma doen we in Nederland kennis en ervaring op met het aardgasvrij maken van woonwijken. We leren door te doen. Bekijk voor een overzicht van alle proeftuinen in Nederland de website van het Programma Aardgasvrije Wijken.

Weten waar de kieren in je huis zitten om energie te besparen? De gemeente Tilburg vindt het belangrijk dat Quirijnstok ook in de toekomst een fijne plek is om te wonen. We werken daarom samen met inwoners aan het verduurzamen van woningen.Een vrij eenvoudige manier om het energieverbruik (en dus ook de kosten) te verlagen, is het dichten van kieren en naden. Op warme zomerdagen hou je de warmte dan zoveel mogelijk buiten en op koude winterdagen blijft het binnen aangenaam warm. Om erachter te komen waar eventuele luchtlekken in een woning zitten, kunnen we een blowerdoortest uitvoeren.   

Wat zoeken we precies? 

We zoeken 4 verschillende type woningen in Quirijnstok. Denk aan een tussenwoning, drive in woning of hoekwoning. De bedoeling is dat ieder van deze 4 woningen op zich vergelijkbaar is met andere woningen in de wijk. Op deze manier kunnen we kennis en ervaringen delen met buurtbewoners met vergelijkbare type woningen.  

Meld je aan! 

Woon jij in Quirijnstok en wil jij de blowerdoortest (duur: 2 uur) in jouw woning laten uitvoeren? Meld je dan aan via quirijnstok@tilburg.nl. Deze analyse is geheel gratis. De geïnteresseerden waarvan de woning niet in aanmerking komt, nodigen we uit om langs te komen bij de blowerdoortest in een vergelijkbare woning. Om zo een idee te krijgen van waar mogelijke kieren en gaten in de eigen woning kunnen zitten.  

Hoe verder? 

Voor 1 oktober benadert duurzaamheidsmakelaar Maaike Wolfs geïnteresseerden. Houd de wijkkrant en deze site in de gaten voor meer informatie. 

Meer informatie